اي مفضل، در صدا و سخن گفتن و آماده‌سازي ابراز آنها در انسان، بسيار بينديش. حنجره مانند لوله‌اي است براي بيرون آمدن صدا، و زبان و لب‌ها و دندان‌ها، براي ساختن حروف و نغمه‌ها قرار داده شده‌اند. نمي‌بيني كسي كه دندان‌هايش افتاده «سين» را نمي‌تواند بگويد، و كسي كه لب ندارد «فا» را درست ادا نمي‌كند و كسي كه زبانش سنگين است، گفتن «را» برايش آسان نيست. شبيه‌ترين چيز به دستگاه صوتي انسان، «ني انبان» است. حنجره به نِي ني‌انبان و ريه به انباني كه در آن مي‌دمند تا باد داخل شود، مي‌ماند. عضلاتي كه به ريه فشار مي‌آورند تا صدا بيرون داده شود، همچون انگشتان‌اند كه بر انبان فشار مي‌آورند تا باد ني‌انبان خارج شود.

 

لب‌ها و دندان‌ها كه از صداها حروف و نغمه‌ها را مي‌سازند، به انگشتاني كه روي دهانه ني‌انبان جابه‌جا مي‌شوند و صداي سوت آن را به آهنگي خاص تبديل مي‌كنند، شباهت دارند.
گرچه براي توضيح و تبيين كار دستگاه صوتي انسان، آن را به ني‌انبان تشبيه كرديم، اما در واقع اين ني‌انبان است كه مانند دستگاه صوتي انسان عمل مي‌كند.


سودمندي‌هاي ديگر
تا اينجا من تو را از بي‌نيازي اعضاي صوتي انسان، در كلمه‌سازي و ادا كردن حروف آگاه نمودم، در حالي كه در اين اعضا فوايد ديگري نيز به چشم مي‌خورد. حنجره هوا را به شش‌ها مي‌رساند و با تنفس دائم و پيوسته ـ تنفسي كه اگر اندكي نگه‌داشته شود، انسان را مي‌كُشد ـ قلب را خنك مي‌سازد. ما به وسيله زبان است كه طعم‌ها را مي‌چشيم و ميان آنها تفاوت مي‌نهيم و شيرين را از تلخ، ترش را از ميخوش، شور را از شيرين و گوارا، و پاك را از ناپاك تشخيص مي‌دهيم. افزون بر اين، زبان در راحت فرو بردن غذا به انسان كمك مي‌كند.

 

 

دندان‌ها غذا را مي‌جوند تا نرم شود و راحت‌تر فرو رود. همچنين دندان‌ها براي لب‌ها مثل تكيه‌گاه هستند، به آنها مي‌چسبند و از درون دهان آنها را نگه مي‌دارند. تو كساني را ديده‌اي كه دندان‌هاشان افتاده و لب‌هاشان آويزان و لرزان است. آنها هنگام نوشيدن آب، آن را مي‌مكند تا مقداري كه وارد گلوشان مي‌شود، با اراده و به اندازه باشد، و آب يك‌دفعه به داخل نريزد كه گلوگير مي‌شود و درون را آسيب مي‌رساند.

 

 

علاوه بر اين، لب‌ها مانند دو لنگه در هستند براي دهان كه انسان هر وقت بخواهد آنها را مي‌گشايد و هر وقت بخواهد مي‌بندشان.
از آنچه گفتم روشن شد كه هر يك از اين اعضا به كارهاي مختلف مي‌آيند و منفعت‌هاي گوناگون دارند، همچنان كه يك وسيله كارهاي متعدد انجام مي‌دهد. مثل تيشه كه در نجاري و حفاري و مانند آن استفاده مي‌شود.

 

نوشتن دیدگاه

JComments